IBRAHIM IBN YAKUB AN ARABIC TRAVELLER OF THE

EIGHTH CENTURY HAD WRITTEN ABOUT WOLIN_WINETA SAYING IT HAD TWELVE GATES AND WAS ABLE TO MOBILISE THOUSAND SHIP TO FIGHT AGAINST THE DANES;

WOLIN I TRUSO, CZYLI ATLANTYDA PO POLSKU

WINETA (Wolin et Truso) la ville des Wendes non croyants

L’ ATLANTIDE DES SLOVENES DOMINANT LA BALTIQUE

Potężny gród słowiański Wineta zatopiony przez straszną falę wzniesioną przez obrażonego boga - Swarożyca.

Legenda ta nie jest tylko naszym polskim wynalazkiem, znają ją narody zamieszkujące basem Bałtyku, a więc przede wszystkim Skandynawowie i Niemcy. Doczekała się aż sześciu oper (w tym słynna "Legenda Bałtyku" Feliksa Nowowiejskiego), dwu powieści, wielu pieśni i wierszy. Według polskiej wersji, było to potężne miasto pogańskich Słowian, panujące nad Bałtykiem, położone na dzisiejszej wyspie Wolin, lub na jej części zalanej potem przez morze. Tak jak w legendach o Atlantydzie i Sodomie zostało pokarane za pychę i grzechy. Podobno - jak w operze Nowowiejskiego - czasem można na dzisiejszym Wolinie usłyszeć dobiegające z wody bicie dzwonów. Kłóci się to już całkowicie z wiedzą historyczną, bo pogańscy Słowianie ich nie znali i nie używali, dopiero w późnym średniowieczu na wzór Zachodu zaczęto je zawieszać na wieżach co znaczniejszych kościołów. Ten sam wątek mamy w innej - mniej znanej - legendzie o zatopionym mieście Truso znajdującym się jakoby w okolicach dzisiejszego Elbląga. Podobnie jak Wineta, miało być potężnym grodem Słowian lub Prusów panującym nad Bałtykiem i pokaranym za grzechy mieszkańców.

Jednakże nasza "słowiańska Atlantyda" jest o wiele lepiej udokumentowana niż ta śródziemnomorska. Nadbałtycka legenda jest pamięcią o potędze miasta Wolin, która swój szczyt osiągnęła w wiekach VIII-XII. Jest to mało znany i nie spopularyzowany wątek naszej historii, choć słowiańscy mieszkańcy Wolina na pewno nie byli Polakami, lecz należeli do odrębnej grupy - wytępionych później przez Niemców - Słowian Zachodnich jak Wieleci czy Obodryci. Zżyci z morzem, stworzyli na Wolinie kwitnące państwo-miasto, które żyło jednak nie tylko z handlu i rybołówstwa, ale nade wszystko z wojny. Byli w tym podobni do swych konkurentów, skandynawskich Wikingów i jak oni wyprawiali się długimi łodziami na zbójeckie wyprawy. Wolinianie łupili przede wszystkim Danię, spalili Kopenhagę, napadali na południową Szwecję. Od czasu do czasu Wikingowie skrzykiwali się przeciwko Słowianom i dawali im w skórę, po pewnym czasie bywało odwrotnie. Podobno w okresach największej potęgi Wolinianie byli w stanie zmobilizować do walki z Duńczykami flotę 1000 uzbrojonych łodzi. Arabski podróżnik Ibrachim ibn Jakub pisze o Wolinie: "jest to potężne miasto nad oceanem, która ma 12 bram". Inny podróżnik Adam z Bremy uważał Wolin za największe miasto północnej Europy. Upadek słowiańskiej potęgi przyniosła jednak nie katastrofa, lecz - jak w Troi - stopniowe odsuwanie się morza i zamulenie Dziwny, jednego z trzech ujść Odry do Bałtyku, przez co statki handlowe nie mogły wchodzić do portu.